زايمان طبيعي مي‌تواند از بسياري جهات براي مادران مفيد باشد . فوايدي از لحاظ پزشکي ، جسماني ، رواني و مالي زايمان طبيعي براي کودک هم فوايدي دارد .
فوايد پزشکي :
1 – پيشگيري از خطر مرگ :احتمالاً بزرگترين فايده‌ي زايمان طبيعي کاهش مرگ مادر است .زيرا جراحي سزارين مانند تمام جراحي‌ها داراي خطر مرگ ناشي از عوامل بيهوشي گزارش شده است که نسبت مرگ و مير پري ناتال زنان در سزارين 7 برابر زايمان نرمال است .
2- پيشگيري از خطر عفونت : در واقع شايع‌ترين انواع عفونت پس از جراحي سزارين، عفونت رحم و عفونت محل زخم جراحي و عفونت مثانه است ولي در زايمان طبيعي عفونت رحم به ندرت ديده مي شود .
3 - پيشگيري از « از دست دادن خون » :به طور متوسط، خوني که در زايمان طبيعي از دست مي‌رود حدود 700-500 ميلي‌ليتر است و در مقابل خوني که در سزارين انتخابي از دست مي‌رود حدود 1000 ميلي ليتر است.
4 – پيشگيري از آسيب ديدن دستگاه ادراري : در زايمان طبيعي احتمال آسيب ديدن به مثانه بسيار کم است .
5 – پيشگيري از آسيب ديدن روده: انسداد روده ، عارضه جانبي شايع هر جراحي است که براي مجاري دستگاه گوارش مشکل ساز است زيرا در اين وضعيت حرکت روده‌ها کند و و يا در موارد نادر متوقف شده و محتويات روده داخل آن باقي مي‌ماند.
6 – پيشگيري از لخته شدن خون در پاها: ترومبوفلبيت حالتي است که در آن خون داخل سياهرگ لخته مي‌شود و معمول‌ترين محل تشکيل لخته، سياهرگهاي پا است . خطر ايجاد ترومبوفلبيت پس از جراحي سزارين ، ده برابر زايمان طبيعي است .
7 – پيشگيري از هيسترکتومي ( برداشتن رحم ) :سزارين قبلي در برخي موارد در حاملگي‌هاي بعدي با پلاسنتاپرويااکرتا همراه مي‌شود . پلاسنتاپرويا ( جفت سرراهي ) حالتي است که در آن جفت در قسمت پايين رحم جايگزين مي‌شود و مانع عبور نوزاد و زايمان طبيعي مي‌شود . در پلانستااکرتا جفت به عمق ديواره‌هاي رحم نفوذ مي‌کند و پس از تولد نوزاد نيز به خودي خود خارج نمي‌شود، بنابراين در برخي موارد مجبور به درآوردن رحم مي شوند .
فوايد رواني زايمان طبيعي :
1 – احساس خوشايند از توانايي در زايمان طبيعي
2 – احساس مشارکت در زايمان و درک نحوه تولد نوزاد
3 – احساس تسلط و حاکم بودن بر اتفاقات حين زايمان
4 – احساس برقراري ارتباط فوري و پيوند احساسي با نوزاد پس از وضع حمل
5 – احساس رضايت از پذيرفتن مسؤوليت هاي مادرانه و مراقبت از نوزاد
فوايد زايمان طبيعي براي نوزاد :
1- از آنجا که فوايد تغذيه طبيعي با شير مادر مورد توجه است سزارين براي مادراني که مايلند نوزادانشان را با شير خود تغذيه کنند مشکل ساز خواهد شد . اغلب زناني که زايمان طبيعي مي‌کنند بلافاصله پس از تولد نوزاد تغذيه با شير خود را آغاز مي‌کنند و شيردهي در زناني که سزارين مي‌شوند با تاخير آغاز مي گردد.
2 – با اين که در زمينه خطرات جراحي سزارين،بحث بيشتري روي عوارض جانبي سوء بر روي مادر متمرکز شده است قطعاً براي نوزاد نيز بي‌خطر نيست شايد بتوان گفت: خطرناکترين عارضه جانبي جراحي سزارين براي نوزاد، نارسي است، اصطلاح نارسي عموماً براي شرح دادن وضعيت نوزادي به کار مي‌رود که به دليل انتخاب زمان نادرست زمان سزارين، نارس به دنيا آمده است .
مشخص شده است که نوزاداني که به روش سزارين انتخابي به دنيا مي‌آيند به ميزان چشمگيري در معرض خطر ابتلا به RDS ( سندرم ديسترس تنفسي ) هستند .
3 – هنوز هم در اغلب بيمارستانها براي جراحي سزارين بيهوشي عمومي صورت مي‌گيرد و متاسفانه داروي به کار رفته براي بيهوشي مادر از طريق جفت به بدن نوزاد مي‌رسد . در اين صورت گاهي نوزاد لمس و فاقد واکنش‌هاي لازم به دنيا مي‌آيد .
4 - يکي ديگر از عوارضي که به نظر مي‌آيد بر اثر سزارين در نوزاد بروز کند فقدان ايجاد فشار بر روي دستگاه تنفسي است در اين حالت تخليه‌ي مايع از اعماق ريه نوزاد ،به طور کامل صورت نمي‌‌گيرد .
به همين دليل بروز مشکلات تنفسي در نوزاداني که به روش سزارين به دنيا آمده اند در مقايسه با زايمان طبيعي بيشتر است .
عوارض سزارین
باوجود پیشرفتهای پزشکی و افزایش امنیت عمل جراحی، بااین حال یک سزارین، خالی از خطر و عوارض نمی باشد.
عوارض مربوط به مادر عبارتنداز:
خونریزیهای پس از عمل، لخته های خونی (که در برخی از موارد بسیار خطرناک و حتی کشنده هستند)، عفونت و چسبندگیهایی در رحم و لوله ها و حتی روده ها، عوارض بیهوشی و دردهای مربوط به بخیه ها (در مقایسه با زایمان طبیعی که معمو لاً فرد زایمان کرده، از فردای زایمان می تواند راه رفتن و فعالیت عادی رااز سر بگیرد در حالی که خانمی که سزارین شده تا چندین روزاز دردهای شکمی و محل بخیه ها شاکی است).
پس باید بخاطر سپرد که :
۱-روزهای بستری در سزارین برای بیمار بیشتر است،
۲- احتمال خونریزی بعد از زایمان بیشتر است .
۳-دردهای لگنی و چسبندگی بیشتر است،
۴-مدت زمانی که فرد بتواند به روال عادی زندگی برگردد بیشترست
۵- احتمال نازایی بعد از سزارین وجود دارد.
عوارض مربوط به جنین :
عبارتند از یرقان و مشکلات تنفسی.
البته منظور اینست که احتمال بروز این مشکلات در نوزادان سزارینی بیشتر از نوزادان زایمان طبیعی است نه این که حتماً در هر نوزادی که با روش سزارین به دنیا می آید این مشکلات نیز پیش می آید.
فشاری که در حین زایمان طبیعی به قفسه سینه نوزاد وارد می آید کمک زیادی به تمیز کردن ریه های او از ترشحات و مایعات می کند که بر قراری یک فعالیت تنفسی عادی را برای نوزاد ایجاد می کند. البته باز هم باید تأکید نمود در صورتی که ماما یا پزشکتان تشخیص دهد که عمل سزارین برای شما و نوزادتان مفیدتر است باید سزارین انجام شود و عوارض آن با عوارض مربوط به یک زایمان طبیعی مشکل باید سنجیده شود و هرکدام برای شما مفیدتر است انتخاب گردد .
یکی دیگر از عوارض سزارین، عوارض مادی آن است. همانطور که قبلاً ذکر شد هزینه یک عمل سزارین و مدت بستری پس از آن حدود ۴ برابر و یا بیشتر از یک زایمان طبیعی است.
عمل سزارین عمل جراحی بزرگ است و بعد از سزارین انتظار بروز این رویدادها را داشته باشید و موارد زیر را رعایت کنید:
۱- دردی که معمولا در روز اول پس از جراحی شدیدتر است و بعد از آن باید فروکش کند.
۲- ترشح از دستگاه تناسلی که طبیعی است.
۳- هر روز مقدار فراوانی آب بنوشید – بین ۸ تا ۱۰ لیوان.
۴- از بلندکردن اشیای سنگین و از بالارفتن از پله‌ها خودداری کنید.
۵- رانندگی نکنید تا زمانی که بتوانید به راحتی کمربند ایمنی را ببندید.
۶- در صورتی که محل برش جراحی قرمز و متورم شد، به دکترتان اطلاع دهید.